Կոնստանտին Զատուլին. «Արյան կանչը դրդում է Թուրքիային Ռուսաստանի հետ հակամարտության»

Օրերս Ղրիմի թաթարների համաշխարհային կոնգրեսի մասնակիցներին հղված ուղերձում Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հայտարարել է, որ Թուրքիան երբևէ չի ճանաչի Ղրիմի հանրաքվեի արդյունքները, որի համաձայն թերակղզին ներառվեց Ռուսաստանի Դաշնության կազմում:

Նույն ուղերձում Էրդողանն ընդգծել է, որ Ղրիմի թաթարները բազմիցս ենթարկվել են բռնագաղթի և հալածանքների, և նրանց համար միասնության պահպանումը չափազանց կարևոր է: Նա նաև հայտնել է ֆորումի մասնակիցներին, որ Թուրքիայի հիմնական խնդիրը Ղրիմի թաթարների անվտանգության ապահովումն է` խոստոնալով հետագայում նրանց ցուցաբերել աջակցություն:

“ՌՈՒՍԱՐՄԻՆՖՈ”-ի հետ զրույցում ԱՊՀ երկրների ինստիտուտի տնօրեն Կոնստանտին Զատուլինը տեսակետ է հայտնել, որ Թուրքիան երկակի խաղ է վարում. պահպանում է Ռուսաստանի հետ տնտեսական ծրագրերի հարցում հետաքրքրությունը և, հետևելով պատմական անցյալի կանչին, առճակատման է դուրս գալիս Ռուսաստանի դեմ:

“Ակնհայտ է, որ Թուրքիայի նախագահը որոշել է վերականգնել Օսմանյան կայսերությունը, այստեղից էլ առաջ են գալիս մի շարք հետևանքներ. Նրա նախաձեռնողականությունը թյուրքալեզու աշխարհում և ձգտումը դառնալ իսլամական աշխարհի առաջնորդ: Ներկայիս իրավիճակում Թուրքիան Ղրիմում զուրկ է որևէ հնարավորությունից, բայց Էրդողանը, չդիմամդրելով գայթակղությանը, հայտարարություն արեց Ղրիմի թաթարների վերաբերյալ: Անշուշտ, այն, ինչ Թուրքիան ցուցադրեց Ղրիմի նկատմամբ, չի կարելի որակել որպես չափազանց ծայրահեղ դիրքորոշում, բայց Էրդողանի հայտարարությունները Ղրիմի հիմնախնդրի շուրջ շատ ավելի խիստ են դառնում”, — կարծում է փորձագետը:

ԱՊՀ երկրների ինստիտուտի տնօրենը Էրդողանի արձագանքը կապում է նաև Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի օրը Վլադիմիր Պուտինի` Երևան կատարած այցի հետ: “Հայոց ցեղասպանության հրապարակավ դատապարտումը շատ ցավալի է ընդունվել Թուրքիայում, և Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների սրումը սկսվել է հենց այդ պահից, մինչև այդ Էրդողանը խուսափում էր ուղիղ մարտահրավերներից”:

Անկարայում անցկացված համաշխարհային կոնգրեսին քննարկված առանցքային հարցերից մեկը Ուկրաինայում մահմեդական գումարտակի ստեղծումն է եղել: Ենթադրվում է, որ գումարտակը կտեղակայվի Ղրիմին սահմանամերձ Հերսոնյան շրջանում: Ստորաբաժանման հիմնական խնդիրը պետք է լինի “մարդկանց և բեռների” վերահսկողությունը Ղրիմի ու Ուկրաինայի միջև: “ՌԻԱ ՆՈՎՈՍՏԻ”-ի հաղորդմամբ, այդ գումարտակում գրանցվել է արդեն իսկ մոտ 1000 մարտիկ, որոնց շարքերում են “Իսլամական պետություն” ահաբեկչական կազմակերպության ծայրահեղականները, որոնք Ուկրաինա են ժամանել Սիրիայից Թուրքիայի տարածքով:

Ըստ Կոնստանտին Զատուլինի` այս ճանապարհով Ուկրաինայի իշխանությունները փորձում են Ղրիմի թաթարներին ներքաշել հակամարտության մեջ` թերակղզու բնակչության մեծ մասի դեմ:

“Դա, անշուշտ, ինքնասպանությանը տանող ճանապարհ է: Դժվար թե տեղի բնակչությունը գոհ լինի այն հանգամանքից, որ իրենց կողքին են գտնվելու թափթփուկներ, իսկ ելնելով այդ գումարտակի հայտարարված էթնիկ կազմից` դրանք հենց թափթփուկներ են: Խոսքը շատ վտանգավոր միջավայրի մասին է, որտեղից էլ սերում են “Բեն Լադեններն” ու այլ ծայրահեղականները: Նման մի բան էլ ձգտում է ստեղծել Ուկրաինայի իշխանությունը: Կարծում եմ, որ այս հանգամանքը ոչ թե հզորացնում, այլև թուլացնում է Ուկրաինան` ստեղծելով լարվածության ևս մեկ օջախ սեփական տարածքում”, — նկատում է Զատուլինը:

Ղրիմի թաթար ժողովրդի համաշխարհային կոնգրեսն անցկացվել է Թուրքիայի մայրաքաղաքում օգոստոսի 1-ից 2-ը` 12 երկրից ժամանած Ղրիմի թաթարների հասարակական կազմերպությունների ավելի քան 180 ներկայացուցիչների մասնակցությամբ: Այդուհանդերձ, Ղրիմից ժամանածների թիվը եղել է սակավ, նրանց շրջանում չեն եղել անվանի քաղաքական և հասարակական գործիչներ: Չնայած հրավերին` Թուրքիայի նախագահը չի մասնակցել կոնգրեսին`սահմանակվելով միայն ողջույնի ուղերձով: